Van gebrabbel tot uitging van emotie

Een mens gebruikt zijn stem om met anderen te kunnen praten, om te zingen, te roepen of commando’s te geven. Maar ook het neuriën van een deuntje gaat via de stem bijvoorbeeld op een zonnige middag door de natuur fietsend of in de file op een grauwe winterdag. We staan er nooit bij stil op welke manier dat gebeurt en hoe we onze stem hebben leren gebruiken vanuit het gebrabbel als baby tot bij wijze van spreken diva in een opera van Verdi.

Stem en praten en zingen

Een stem klinkt dankzij de zich in het strottenhoofd bevindende stembanden die in trilling kunnen worden gebracht. De basistechniek daarvoor is weliswaar aangeboren maar later hebben we, door het vermogen om te kunnen luisteren en nabootsen, geleerd om de stem aan te wenden voor het uitspreken van woorden. Velen hebben die techniek zodanig uitgebreid dat zij hun stem als een soort muziekinstrument kunnen gebruiken. Dat heeft zangers en zangeressen opgeleverd in alle soorten en kwaliteiten.

Schouderklopje in plaats van volzin

Communiceren doen we in eerste instantie met de stem maar daarnaast speelt in de communicatie ook het non-verbale een belangrijke rol. Gedachten en bedoelingen overbrengen gebeurt vooral ook door lichaamstaal die gaat van bepaalde gezichtsuitdrukkingen tot dreigende houdingen. Zelfs letterlijke lichaamstaal wordt soms toegepast om duidelijk te maken wat we bedoelen. Een schouderklopje zegt soms meer dan een duidelijk uitgesproken volzin.

Gebruik van de stem

De stem wordt vooral gebruikt om te communiceren waarvoor een taal is ontwikkeld die niet alleen uitgesproken kan worden maar ook op schrift kan worden gesteld. Van letters naar woorden en zinnen is de meesten al zeer jeugdig bijgebracht ook al zijn er wereldwijd nog steeds velen die de techniek daarvoor nooit geleerd hebben. Gelukkig is dat met het stemgebruik anders en kunnen ook analfabeten zich wel uitdrukken in uitgesproken woorden en zinnen.

Fluisteren of schreeuwen

Maar naast de taal die bestaat uit woorden en zinnen is er ook een taal die het gebruik van de stem op zich betreft. Een stem kan op veel manieren klinken wat in de communicatie kracht bij kan zetten aan de bedoelingen waarbij sprake is van stemtaal. Om iets liefs te zeggen zal iemand niet gauw gaan roepen en om een commando te geven is een hardere stem nodig. Die stemtaal heeft in veel gevallen vooral met emotie te maken.