Toestellen of verwarmingssystemen die zorgen voor verwarming

De term verwarming heeft zowel betrekking op iets warm maken wat koud is als op een toestel of een systeem van meerdere onderdelen die nodig zijn voor het verwarmen van ruimten. Ooit hadden de Romeinen al een verwarmingssysteem dat gezien kan worden als een soort voorloper van onze vloerverwarming. Velen vinden de huidige vloerverwarming een ideaal verwarmingssysteem. Immers, koude voeten staan een behaaglijk gevoel over de rest van het lichaam in de weg. Maar ook andere verwarmingssystemen zijn heel wat aangenamer dan wat eeuwenlang gebeurde namelijk verwarmen van slechts een beperkt aantal ruimten met een open haard. Later ontstonden andere haarden en kachels en uiteindelijk centrale verwarming. Maar voor tijdelijke verwarming of beperkte ruimten bestaan ook nog andere verwarmingssystemen.

Van open haard naar vier verwarmingssystemen

In vroeger eeuwen was het opwarmen van ruimten meestal een kwestie van het zorgen voor stralingswarmte bijvoorbeeld door middel van houtvuur. Vanaf de tijd dat er fabrieken en kantoren werden gebouwd was die manier van verwarmen onvoldoende en ontstonden nieuwe systemen zoals stoomverwarming, luchtverwarming, warmwaterverwarming en heetwaterverwarming.

Stoomverwarming

De eerste stoomverwarming dateert van 1784 en werd toegepast door James Watt in zijn eigen woonhuis. Later in de achttiende eeuw werden enkele Engelse textielfabrieken van dit systeem voorzien. Een nadeel van stoomverwarming is de hoge temperatuur van de verwarmingselementen.

Luchtverwarming

Bij dit systeem wordt lucht langs warme buizen gevoerd die zich in een centrale stookinrichting bevinden. Daarna wordt die warme lucht door kanalen naar de te verwarmen ruimten geleid. De eerst bekende luchtverwarming volgens dit systeem dateert uit 1825 en was aangelegd in Huis Landfort te Gendringen.

Warmwatersystemen

Het eerste in woningen toegepaste warmwatersysteem dateert van 1819 en werd ontwikkeld door Jean Frédéric de Chabannes in Londen. De warmwaterketel werd hierbij gecombineerd met een keukenfornuis. In Nederland werd voor het eerst het huis van Adriaan van der Hoop aan de Keizersgracht te Amsterdam in 1838 met een warmwatersysteem uitgerust. Na 1850 verschenen deze systemen op grotere schaal in villa’s, herenhuizen, koffiehuizen en concertzalen.

Heetwatersystemen

Het eerste heetwatersysteem werd in 1831 gepatenteerd door Jacob Perkins en vanaf 1838 in Frankrijk toegepast. Dit systeem bracht vanwege de hoge temperatuur van het water veiligheidsproblemen met zich mee en er ontstond ontploffingsgevaar.

Verwarmingssystemen in latere jaren

In latere jaren werden in woningen steeds meer kachels en haarden gebruikt om te verwarmen totdat uiteindelijk de centrale verwarming zijn intrede deed.

Kachels en haarden

Bij kachels en haarden wordt de warmte verkregen door middel van de verbranding van brandstof zoals aardgas, bruinkool, hout, steenkool, steenkoolgas, stookolie of turf.

Centrale verwarming

Centrale verwarming (dikwijls afgekort tot cv) is een verwarmingssysteem waarbij op een centraal punt de warmte wordt ontwikkeld en via een buizenstelsel naar radiatoren in de diverse ruimten wordt geleid. Dit soort verwarming is een comfortabele manier om een huis of gebouw te verwarmen. Tot ongeveer halfweg de twintigste eeuw kwam centrale verwarming alleen voor in villa’s, herenhuizen en openbare gebouwen. Daarna kwam cv ook geleidelijk aan binnen het bereik van minder welgestelden. Een speciaal soort centrale verwarming is de vloerverwarming. Bij vloerverwarming stroomt het warme water niet door radiatoren maar door buizen die in de vloer zijn verwerkt. Vloerverwarming kan ook gecombineerd worden met radiatoren.

Ondersteuningsapparatuur van centrale verwarming

Een cv bestaat niet alleen uit een warmtebron, buizen en radiatoren maar wordt ondersteund door een circulatiepomp, expansievat en temperatuurregeling.

Circulatiepomp

Zowel bij cv als bij vloerverwarming wordt het warme water door het buizenstelsel en de radiatoren getransporteerd door middel van een circulatiepomp.

Expansievat

Een belangrijke functie heeft ook het expansievat dat grote drukverschillen in het systeem moet voorkomen. Te grote drukverschillen kunnen veroorzaken dat een leiding of ander onderdeel openbarst.

Temperatuurregeling

De temperatuurregeling van een cv gebeurt door een thermostaat waarop meestal een uitgebreid programma kan worden ingesteld dat de temperatuur van dag tot uur regelt. Ook kan de temperatuur worden beïnvloed door een thermostaatkraan die op elke radiator kan worden gezet.

Losse verwarmingstoestellen

Naast grote verwarmingssystemen zoals een cv bestaan er ook losse toestellen die voor verwarming zorgen. Heel gemakkelijk om in huis te hebben is een straalkachel voor dagen of uren dat niet de gehele verwarming hoeft te werken. Een straalkachel geeft minder warmte en is daarom geschikt voor kleine ruimten of om de temperatuur op een koude zomeravond even wat behaaglijker te maken. Eenzelfde idee geldt voor het verwarmen van een terras waar ook losse verwarmingstoestellen voor verkrijgbaar zijn.