Voor bestuiving, honing, was en kaarsen

Bijen zijn insecten die horen tot de familie van de vliesvleugeligen vanwege hun vleugels die uit doorschijnende vliesjes bestaan. Naast bijen in het wild worden de insecten door bijenhouders (imkers) in kasten gehouden. Wie aan bijen denkt zal ook meteen aan honing denken die door bijen wordt geproduceerd. Maar ook de afvalstoffen van een bijenkast kunnen gebruikt worden.

Meer dan 20.000 soorten bijen

Bijen voeden zich met nectar en stuifmeel in tegenstelling tot andere vliesvleugeligen die vleesetend zijn. Ook de larven van de bijen eten nectar en stuifmeel. Er zijn wel 20.000 soorten bijen beschreven maar het eigenlijke aantal ligt waarschijnlijk nog hoger. Met uitzondering van Antarctica komen bijen op alle continenten voor.

Werkbijen en darren

Een bijenvolk bestaat uit één koningin die van december tot oktober de eitjes legt waaruit dertigduizend tot zestigduizend vrouwelijke werkbijen en enkele honderden mannelijke darren ontstaan. De koningin legt in het hoogseizoen wel zestienhonderd eitjes per dag. Uit de bevruchte eitjes ontstaan de werkbijen en uit de onbevruchte de darren.

Holten en kasten als verblijf voor bijen

In principe is elke holte geschikt voor een bijenvolk waarin de raten met zeshoekige cellen worden gebouwd als broedkamertjes en opslagruimten voor honing en stuifmeel. Imkers gebruiken als woonruimten voor de bijen tegenwoordig kasten van hout of kunststof waaruit de raampjes met raten makkelijk kunnen worden verwijderd.

Bestuiving als belangrijke taak

Bijen hebben een belangrijke taak in de keten van het menselijk voedsel omdat ze zorgen voor de bestuiving van veel bomen en planten. Voor de voortplanting is het nodig dat de stuifmeelkorrels uit de helmhokjes van de meeldraad naar de stempel van de stamper worden overgebracht hetgeen door bijen gebeurt. Bijen zijn vooral belangrijk voor de bestuiving van aardbeien, appel, bessen bramen, kers, peer en pruim. In kassen worden bijen ingezet voor de bestuiving van paprika en tomaten en bij de zaadteelt.

Bijproducten naast honing

Uit de raten van een bijennest of bijenkast kan was worden verkregen door de raten te smelten en te zuiveren. Om zuivere was over te houden is dit een zorgvuldig karwei. Bijenwas is uitstekend geschikt als boenwas voor meubelen en wordt ook wel verwerkt in crèmes of andere cosmetische producten. Vroeger werd bijenwas gebruikt om schepen te impregneren of om brieven mee te verzegelen. In de schilderkunst wordt bijenwas gebruikt als bindmiddel. Uit bijenwas worden al eeuwenlang kaarsen gemaakt. Kaarsen werden ooit gebruikt als warmtebron en lichtbron en dienen tegenwoordig vooral als decoratie. Een waskaars heeft veel branduren en geeft een prettige geur af. Naast honing zijn was en kaarsen een prima bijproduct van de imkers.