Geometrie en abstracte vormen in Islamitische kunst

Veel kunstrichtingen worden naar een bepaalde stijl of periode genoemd. Binnen die kunstrichtingen gelden naast een aantal gezamenlijke uitgangspunten ook veel vrijheden voor de kunstenaars. Maar er bestaat ook kunst die specifiek naar een bepaald uitgangspunt is genoemd zoals bijvoorbeeld de Islamitische kunst. Islamitische kunst is kort gezegd kunst die volledig in het belang van het spirituele en religieuze wordt gemaakt. Andere kunst wordt dikwijls gemaakt om een persoonlijke boodschap of een interpretatie van een kunstenaar weer te geven.

Kunst voor Allah

Bij Islamitische kunst maakt een kunstenaar zich los van lof of erkenning van zijn werk. Kunst is dus niet voor de kunst maar kunst is voor Allah. Islamitische kunstenaars geloven dat al het moois van Allah komt. Hun kunst is er niet om hun ego te strelen of voor de handel maar dient voor Allah te zijn. Weliswaar mag er geld mee worden verdiend als uitbetaling van de kostbare inspanning maar dat is voor de echte Islamitische kunstenaar geen hoofdzaak.

Islamitische kunst uit diverse landen

Tot de Islamitische kunst kan vooral de Marokkaanse kunst worden gerekend. Maar er zijn meer landen en streken waarbij de kunst tot de Islamitische behoort. Zo toont bijvoorbeeld het Tropenmuseum in Amsterdam veel Islamitische kunst uit landen als India, Perzië (Iran), Spanje en Turkije. Een ander Nederlands museum met Islamitische kunst is het Rijksmuseum. De Islamitische kunstvoorwerpen van het Rijksmuseum zijn voor het grootste deel afkomstig uit Iran. In het Rijksmuseum worden onder meer permanent vertoond: Islamitisch middeleeuw glas, tegels uit Iran, een mozaïekfragment uit het Spaanse Granada en borden uit het Turkse Iznik. Ook bevindt zich in het museum een zijdetapijt met zilverdraad en gouddraad dat in het begin van de zeventiende eeuw geweven is in de ateliers van de sjah in Isfahan.

Bescherming ook buiten ontstaansgebied

Al die kunstwerken dienen beschermd te worden als erfgoed van de mensheid. Veel van die historische documenten komen voort uit duizenden jaren aan cultuur. Musea beschermen de kunstwerken ook in grote musea buiten de gebieden waar de Islamitische kunst is ontstaan zoals het Louvre in Parijs, het British Museum in Londen en het Pergamon in Berlijn.

Geometrie

Geometrie speelt in de Islamitische kunst een belangrijke rol. Vooral in de architectuur kan het belang van de meetkunde worden aangetoond. Zo is bijvoorbeeld de rotskoepel in Jeruzalem op een achthoekige basis gebouwd met daarachter het idee dat in de koran staat dat “acht engelen de troon zullen dragen op de Dag des Oordeels”.

Abstracte vormen

Islamitische kunst wordt ook gekenmerkt door abstracte vormen. Het afbeelden van mensen, dieren of hemellichamen is verboden om op geen enkele wijze verafgoding te stimuleren. Om die reden zijn abstracte vormen in de Islamitische kunst noodzaak.

Verschillende kunstvormen

Islamitische kunst is vooral terug te vinden in de kunstvormen architectuur, beeldhouwkunst (mozaïeken), kalligrafie, schilderkunst (muurschilderingen) en textielkunst. Zeer bekende voorbeelden van mozaïeken zijn te vinden in het Spaanse Alhambra. Overal spelen getallen en abstracte vormen een hoofdrol.